Οδηγός Εκπαίδευσης στα Μέσα για εκπαιδευτές και συντονιστές νεανικών ομάδων

20.04.2018

Μπορούν τα ψηφιακά Μέσα να χρησιμοποιηθούν συνειδητά και κριτικά; Μπορείτε να διδάξετε σε άλλους αυτές τις δεξιότητες; Αξιολογήστε τις ικανότητες σας και αναπτύξτε τις γνώσεις σας χρησιμοποιώντας ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό υλικό. Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΑ ΤΑ ΥΛΙΚΑ

Πληροφορίες και δεδομένα

a

Αναζητώ, αναλύω και αξιολογώ πληροφορίες σε ψηφιακά περιβάλλοντα
Κατά την αναζήτηση συγκεκριμένων πληροφοριών, χρησιμοποιώ πολλαπλές πηγές για την καλύτερη αξιολόγηση του αποτελέσματος αναζήτησης.

Ελέγχω αν οι πληροφορίες είναι αξιόπιστες. Συγκεκριμένα ελέγχω: τους συγγραφείς (την εμπειρογνωμοσύνη τους στο συγκεκριμένο θέμα), τον φορέα που δημοσίευσε τις πληροφορίες, τις αναφορές σε άλλες πηγές, το χρόνο της δημοσίευσης, τη γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε, τη βαθμολογία των χρηστών, τα σχόλια κ.λ.π.

Έχω επίγνωση ότι διάφοροι άνθρωποι παρέχουν ψευδείς πληροφορίες για να υποστηρίξουν τους σκοπούς τους (π.χ. fake news).

Γνωρίζω τους βασικούς μηχανισμούς των μηχανών αναζήτησης. Δηλαδή το πώς δημιουργώ μια φράση αναζήτησης, πώς χρησιμοποιώ λέξεις – κλειδιά και γιατί ορισμένοι ιστότοποι βρίσκονται στην κορυφή της λίστας αποτελεσμάτων)..

Έχω επίγνωση ότι οι πληροφορίες στις οποίες έχω πρόσβαση από τις μηχανές αναζήτησης ή τα κοινωνικά δίκτυα εξαρτώνται από λέξεις – κλειδιά και αλγόριθμους καθώς και από το προσωπικό μου ιστορικό αναζήτησης . Ο κάθε χρήστης δηλαδή λαμβάνει διαφορετικές πληροφορίες.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ

Δημιουργική χρήση των Μέσων και επικοινωνία

a

Να αντιμετωπίζω κριτικά τα οπτικοακουστικά (ΟΑ) κείμενα αλλά και να δημιουργώ δικά μου:
Κατανοώ ότι τα κείμενα των Μέσων έχουν τη δική τους οπτικοακουστική (ΟΑ) γλώσσα και η δημιουργία νοήματος προκύπτει από την επιλεκτική χρήση κάδρων, γωνιών λήψης, χρωμάτων, ήχων και μοντάζ.

Γνωρίζω ότι οι διάφορες μορφές ΟΑ έκφρασης διακρίνονται σε κατηγορίες και είδη (π. χ. στο κινηματογράφο, την τηλεόραση και το διαδίκτυο διακρίνουμε είδη όπως η μυθοπλασία, το ντοκιμαντέρ, η κωμωδία, το θρίλερ, επιστημονική φαντασία, ζωντανές εκπομπές, ρεπορτάζ, βίντεο κ.λ.π.). Τα γραπτά κείμενα έχουν επίσης συγκεκριμένες μορφές και χαρακτηριστικά (π. χ. η σύνταξη μιας δημοσίευσης σε blog είναι διαφορετική από ένα δελτίο τύπου, ένα άρθρο, ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μια ανάρτηση στο Facebook).

Μπορώ να συζητήσω και να μοιραστώ τις προσωπικές μου απόψεις για τα μηνύματα μιας ταινίας /βίντεο, την ιστορία της, τη χρήση των οπτικών και ηχητικών εκφραστικών μέσων καθώς και άλλων μέσων έκφρασης όπως η μουσική, η ηθοποιία, τα σκηνικά κλπ. Έτσι ενθαρρύνω ένα πλαίσιο διατύπωσης διαφορετικών απόψεων μεταξύ των μελών μιας ομάδας.

Έχω επίγνωση ότι τα ΟΑ έργα παρουσιάζουν μια επιλεκτική ‘οπτική’ της πραγματικότητας, π. χ. ένας δημοσιογράφος ή ένας δημιουργός βίντεο επιλέγει από ποιον θα πάρει συνέντευξη καθώς και τη σύνθεση του κάδρου του, ώστε να αναδείξει ή να αποκρύψει κάποιες πληροφορίες.

Γνωρίζω ότι ένα ΟΑ έργο αντικατοπτρίζει όχι μόνο το θέμα που παρουσιάζει, αλλά και το ευρύτερο χρονικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε (π. χ. μια ταινία για έναν ιστορικό ήρωα εκφράζει αναπόφευκτα την άποψη των παραγωγών του έργου για τον ήρωα αυτόν).

Γνωρίζω ότι ο τεχνικός εξοπλισμός και οι συνθήκες προβολής (π. χ. αν παρακολουθώ μόνος ή σε ένα χώρο με ευρύ κοινό, σε μικρή ή μεγάλη οθόνη) μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο που θα κατανοήσω και θα μοιραστώ τις απόψεις μου για αυτό το έργο.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
b

Να αξιοποιώ τα ΟΑ εργαλεία και το λογισμικό των εφαρμογών:
Ικανότητα χρήσης του τεχνικού εξοπλισμού

Ικανότητα αξιοποίησης των προγραμμάτων και των εφαρμογών για τη δημιουργία ΟΑ κειμένων

Ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών για παρουσίαση, σύμφωνα με τις ανάγκες συγκεκριμένου κοινού

Ικανότητα παρουσίασης πληροφοριών σε διάφορες διαθέσιμες πλατφόρμες

Ικανότητα επίλυσης τεχνικών προβλημάτων ή αναζήτησης της κατάλληλης τεχνικής βοήθειας
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
c

Να πειραματίζομαι με νέες τεχνολογίες και καινοτομικές μορφές Μέσων:
Δημιουργία διαδραστικών τρόπων έκφρασης

Συστηματοποιώ τα τεχνικά και εκφραστικά Μέσα ώστε να παρέχω χρήσιμους συνδέσμους για τις νεανικές δραστηριότητες

Κατανοώ την αξία της εκ νέου επεξεργασίας ΟΑ έργων ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες νεανικών ομάδων
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- UrbanLab για τον γραμματισμό στα Μέσα
  
  Πρόγραμμα εργαστηρίων για αστικούς ακτιβιστές και νέους αφιερωμένα σε θέματα που σχετίζονται με την πόλη

Αντίσταση και ενδυνάμωση του χρήστη

a

Κατανοώ τους διαφορετικούς κινδύνους που σχετίζονται με τη χρήση των Μέσων και αναπτύσσω συμπεριφορές που διευκολύνουν την ασφάλειά μου.
Κατανοώ ότι τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποκλείσουν, να εκμεταλλευτούν και να παρενοχλήσουν σεξουαλικά.

Γνωρίζω ότι πρέπει να αμφισβητώ τις προθέσεις όσων συναντώ στο διαδίκτυο π.χ. για να αποφύγω την υποκλοπή πληροφοριών ή την εκμετάλλευση.

Κατανοώ ότι ορισμένες ακραίες οργανώσεις προωθούν τη διαμάχη και το μίσος για να υποστηρίξουν τις πολιτικές τους σκοπιμότητες.

Γνωρίζω πώς να εγκαθιστώ αντιικά προγράμματα και να κρυπτογραφώ τις συζητήσεις μου.

Μπορώ να καταλάβω αν ένα πρόγραμμα ή δίκτυο είναι ασφαλές.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
b

Γνωρίζω ότι υπάρχουν διάφοροι νόμοι σχετικά με το διαδικτυακό περιεχόμενο (π. χ. πνευματικά και προσωπικά δικαιώματα).
Δεν μπορώ να δημοσιεύσω φωτογραφίες άλλων χωρίς την άδειά τους. Ειδικά για ανηλίκους απαιτείται η άδεια των γονέων.

Γνωρίζω τι είναι οι ελεύθερες άδειες και πώς να ψάξω για μουσική και φωτογραφίες με ελεύθερα δικαιώματα.

Γνωρίζω πώς να αποδώσω τα στοιχεία του δημιουργού σε μια φωτογραφία (όνομα, σύνδεσμο στην πηγή και είδος άδειας).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
c

Κατανοώ τα διαφορετικά μοντέλα παραγωγής των Μέσων μεταξύ των οποίων τη διαφήμιση και την παρακολούθηση του χρήστη από τις ιστοσελίδες.
Όταν σε μια ταινία χρησιμοποιούνται προϊόντα με εμφανή μάρκα, ξέρω ότι η εταιρεία πιθανόν έχει πληρώσει γι’ αυτό ως μέρος της στρατηγικής μάρκετινγκ που ακολουθεί.

Γνωρίζω ότι εφημερίδες, διαδικτυακές και μη, παρουσιάζουν συχνά διαφημιστικό περιεχόμενο με τρόπους που μοιάζουν πολύ με αντικειμενικό ρεπορτάζ . Γνωρίζω πώς να αναζητώ ενδείξεις ότι το περιεχόμενο μπορεί να χρηματοδοτείται.

Γνωρίζω ότι οι εταιρείες παραγωγής διαδικτυακού περιεχομένου στοχεύουν στο να με κάνουν να κάνω ‘κλικ ‘σε έναν σύνδεσμο συγκεκριμένης ιστοσελίδας για να κερδίσουν χρήματα. Το περιεχόμενο που σχεδιάζεται για να προκαλέσει το “κλικ” του χρήστη είναι συνήθως κακής δημοσιογραφικής ποιότητας και εκμεταλλεύεται την περιέργεια και τα προσωπικά συναισθήματα.

Γνωρίζω ότι κάθε φορά που κάνω κλικ σε ένα σύνδεσμο, για παράδειγμα στο Facebook, τα δεδομένα μου θα συλλεχθούν για περαιτέρω χρήση για σκοπούς που έχουν σχέση με το μάρκετινγκ.Γνωρίζω ότι μπορώ να βρω πληροφορίες σχετικά με αυτό στους όρους και τις προϋποθέσεις.

Γνωρίζω τι είναι τα cookies ή το ιστορικό περιήγησης και το πώς μπορώ να τα διαγράψω.

Γνωρίζω ότι η τοποθεσία μου μπορεί να ανιχνευθεί όταν κάνω χρήση των συσκευών μου.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- Παρακολούθηση του χρήστη
  
  Πληροφορίες για το ποιος και γιατί παρακολουθεί τις κινήσεις των χρηστών του διαδικτύου με ιδέες για δραστηριώτητες
- Συνολικό εμπόριο
  
  Δραστηριότητα στην οποία οι συμμετέχοντες αναλύουν τα επιχειρηματικά μοντέλα των τους αγαπημένους τους παρόχους υπηρεσιών
d

Επικοινωνώ με ηθικό τρόπο και ακολουθώ τις αρχές του κώδικα δεοντολογίας διαδικτύου (nettiquette).
Γνωρίζω ότι είναι λάθος να διαδίδω μηνύματα μίσους και προκατάληψης.

Σέβομαι διαφορετικές γνώμες και είμαι ανοιχτός στο διάλογο.

Υποστηρίζω όσους είναι θύματα μίσους και το αναφέρω.

Επιλέγω συνειδητά ποιο περιεχόμενο αφορά δημόσια χρήση και ποιο συγκεκριμένο κοινό.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- Εναλλακτικά: (αντι)δρώ σε ρητορική του μίσους
  
  Πώς μπορεί κάποιος να κάνει κάτι κατά της ρητορικής του μίσους; Ιστοσελίδα με πηγές
- Καταπολέμηση της ρητορικής του μίσους με τους νέους
  
  Δραστηριότητα που στοχεύει να εκπαιδεύσει τους νέους για την αναγνώριση και την αντίδραση σε ρητορική μίσους
e

Μπορώ να προστατεύω την ιδιωτικότητά μου στο διαδίκτυο.
Γνωρίζω ότι δεν έχω απόλυτο έλεγχο όσων αναρτώ στο διαδίκτυο για τον εαυτό μου. Δεν μπορώ ποτέ να το διαγράψω ολοσχερώς.

Ρυθμίζω και επανεξετάζω ανάλογα τις ρυθμίσεις απορρήτου μου.

Επιλέγω ισχυρούς κωδικούς και τους διαφυλάσσω.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- Πώς μπορώ να προστατεύσω την ιδιοτικότητα μου στα Mέσα κοινωνικής δικτύωσης;
  
  Οδηγός βήμα-βήμα
f

Γνωρίζω τους νόμους για την προστασία των νέων.
Γνωρίζω τους όρους νομικής προστασίας των νέων σε σχέση με τα Μέσα στη χώρα μου.

Επιλέγω παιχνίδια κατάλληλα για την ομάδα μου χρησιμοποιώντας τις ετικέτες PEGI (Pan European Game Infromation).

Μπορώ να εγκαταστήσω λογισμικό με φίλτρα προστασίας για να ελαχιστοποιήσω τον κίνδυνο πρόσβασης σε επιβλαβές ή επικίνδυνο περιεχόμενο.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- Νόμοι περί της προστασίας των νέων για εκπαιδευτές στα Mέσα
  
  Σχέδιο δράσης
g

Συμμετέχω στην κοινωνία μέσω των κοινωνικών δικτύων.
Μπορώ να παρουσιάσω την άποψή μου δημόσια (σε φόρουμ, σε ομάδα σε κοινωνικά δίκτυα, σε δημόσιες διαβουλεύσεις κλπ).

Μπορώ να βρω υποστήριξη για μια ιδέα, για παράδειγμα, με τη δημιουργία και την προώθηση ηλεκτρονικού υπομνήματος, δημιουργώντας και προωθώντας ένα ηλεκτρονικό κάλεσμα- συλλογή υπογραφών.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω πολυμεσικά εργαλεία για να επηρεάσω και να ενεργοποιήσω την τοπική κοινότητα στην οποία ανήκω.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- OPIN
  
  Ψηφιακή πλατφόρμα για την Ψηφιακή Συμμετοχικότητα των νέων

Κατανόηση των τρόπων που τα παιδιά και οι νέοι χρησιμοποιούν τα Μέσα

a

Γνωρίζω πώς οι νέοι χρησιμοποιούν τα Mέσα και τι επηρεάζει τις επιλογές τους (ηλικία, φύλο, κοινωνικοπολιτισμικό υπόβαθρο κλπ)
Γνωρίζω πού να βρω έρευνες και πηγές δεδομένων σχετικά με τη χρήση των νέων τεχνολογιών από τους νέους.

Παρακολουθώ τα παιδιά την ώρα που χρησιμοποιούν τα τηλέφωνά και τις συσκευές τους σε διαφορετικές περιστάσεις (π. χ. με φίλους, κάνοντας τα μαθήματα τους ή σε μια δραστηριότητα κλπ).

Μιλώ με τους νέους για το πώς χρησιμοποιούν τα Mέσα ενημέρωσης, για τα αγαπημένα τους sites, τους youtubers που ακολουθούν ή άλλες συνήθεις χρήσεις.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- Ο ρόλος του γονιού σε ένα ψηφιακό μέλλον: Έκθεση έρευνας 1
  
  Βασικά ευρήματα μιάς έρευνα για γονείς του Ηνωμένου Βασιλείου για παιδιά ηλικίας 0-17 ετών
- Ε.Ε Παιδιά και Διαδίκτυο
  
  Έκθεση από έρευνα που διεξήχθη σε 33 χώρες
b

Γνωρίζω πού να αναζητήσω πληροφορίες και εκπαιδευτικό υλικό τόσο από ερευνητές όσο και από επιμορφωτές για θέματα ψηφιακής και οπτικοακουστικής παιδείας.
Παρακολουθώ άρθρα και blogs με τις νέες τάσεις

Ανταλλάσσω καλές πρακτικές με άλλες οργανώσεις

Αναζητώ νέα εκπαιδευτικά υλικά
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- MIL/PEER
  
  Πλατφόρμα γραμματισμού στα Μέσα για την ανταλλαγή εκπαιδευτικών υλικών
- Γραμματισμός στα Μέσα
  
  12 καλές πρακτικές που θα σας εμπνεύσουν από το Evens Foundation
c

Διαχειρίζομαι τις ανησυχίες γονέων και εκπαιδευτικών σχετικά με τα Μέσα.
Μπορώ να προτείνω στρατηγικές επικοινωνίας που μπορούν να ανοίξουν συζητήσεις με τους νέους.

Γνωρίζω στρατηγικές διαπραγμάτευσης που θα βοηθήσουν τους νέους να προσδιορίσουν τα όρια τους

Μπορώ να ορίσω τον όρο «εθισμός» και να προτείνω σχετικές πηγές με συμβουλές και υποστήριξη.

Κατανοώ τον πιθανό πανικό που προκαλεί η αθρόα χρήση και την ανάγκη για μια ήρεμη και λογική προσέγγιση της χρήσης των Μέσων από τους νέους.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- Δραστηριότητα για τους γονείς και παιδιά
  
  Ιδέες για το πώς θα ενθαρρύνετε τους γονείς και τα παιδιά να ξεκινήσουν διάλογο σχετικά με τη χρήση ψηφιακών μέσων
- Πώς να ανταποκρίθείτε εποικοδομητικά στις ανησυχίες σχετικά με τα Mέσα κοινωνικής δικτύωσης;
  
  Σχέδιο δράσης

Δεξιότητες επιμόρφωσης και δια βίου μάθησης

a

Σχεδιάζω εκπαιδευτικές δραστηριότητες 'βήμα προς βήμα' (π.χ. εργαστήρια, φεστιβάλ, αφιερώματα):
Μπορώ να αναγνωρίσω υπάρχουσες ικανότητες στην ομάδα μου.

Μπορώ να επιλέξω κατάλληλες δραστηριότητες για τους στόχους μου.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω τεχνικές και στρατηγικές για συμμετοχή και εμπλοκή των παιδιών στην ομάδα.

Μπορώ να ετοιμάσω απλά εργαλεία για την παρακολούθηση μιας διαδικασίας και την αξιολόγησή της.

Μπορώ να βρω καινοτόμους τρόπους χρήσης των ψηφιακών μέσων.

Μπορώ να εμπνευστώ και από άλλα γνωστικά ή καλλιτεχνικά πεδία για τις δραστηριότητες σου
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
b

Να ανανεώνω τις γνώσεις μου και να αναπτύσσω δεξιότητες δια βίου μάθησης:
Να ξέρω πού να βρω νέα εργαλεία και εφαρμογές π.χ. apps, blogs, θεματικές ομάδες στα κοινωνικά Mέσα δικτύωσης.

Να μπορώ να χρησιμοποιώ πηγές από το διαδίκτυο (π.χ. διαδικτυακά μαθήματα, φόρουμ κλπ) όταν μαθαίνω πώς να χρησιμοποιώ ένα νέο εργαλείο.

Να ανταλλάσσω εμπειρίες με άλλους εμψυχωτές, π.χ. μέσω της συμμετοχής σε δίκτυα και φόρουμ.

Να συμμετέχω σε τεχνικές, καλλιτεχνικές, εκπαιδευτικές ή/και νομικές επιμορφώσεις σύμφωνα με τις ανάγκες μου.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΧΡΗΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ
- Διεθνής Σωματείο για την Εκπαίδευση στα Μέσα
  
  IAME συγκεντρώνει διεθνώς
  τις δράσεις οργανισμών για την εκπαίδευση στα Μέσα
  καθώς και μεμονομένα (εκπαιδευτικοί, εκπαιδευτικοί, επαγγελματίες, ερευνητές)

Ο κόσμος της πληροφορίας

Είναι αυτή η πηγή αξιόπιστη ή ψεύτικη; 10 ερωτήσεις για προβληματισμό

Πέρα από τις ψευδής ειδήσεις

Κάδρα και πλάνα

Ένα αντικείμενο ...πολλές εικόνες!

Περιγράφουμε ένα δημόσιο χώρο!

Αφηγούμαι μια ιστορία

Ηχοτοπία!

Παραλλαγές σε ένα θέμα!

H δική μας γνώμη!

Οπτικός γραμματισμός - How to think and act with images!

Canva

Piktochart

Glogster

LearningApps

Animoto

UrbanLab για τον γραμματισμό στα Μέσα

Κατανοώντας τον κινδύνο του sexting

Κατανοώντας τον κινδύνο της μεγάλης απήχισης που έχουν τα Μέσα

CyberSense

Πνευματικά δικαιώματα

Το δικαίωμα της δημοσιότητας

Δικαιώματα της προσωπικότητας

Παρακολούθηση του χρήστη

Συνολικό εμπόριο

Εναλλακτικά: (αντι)δρώ σε ρητορική του μίσους

Καταπολέμηση της ρητορικής του μίσους με τους νέους

Πώς μπορώ να προστατεύσω την ιδιοτικότητα μου στα Mέσα κοινωνικής δικτύωσης;

Νόμοι περί της προστασίας των νέων για εκπαιδευτές στα Mέσα

OPIN

Ο ρόλος του γονιού σε ένα ψηφιακό μέλλον: Έκθεση έρευνας 1

Ε.Ε Παιδιά και Διαδίκτυο

MIL/PEER

Γραμματισμός στα Μέσα

Δραστηριότητα για τους γονείς και παιδιά

Πώς να ανταποκρίθείτε εποικοδομητικά στις ανησυχίες σχετικά με τα Mέσα κοινωνικής δικτύωσης;

Ο εμψυχωτής της έρευνας

Λίστα εργασιών για να σχεδιάσετε ενός έργου

Επικοινωνία με εικόνες

Διεθνής Σωματείο για την Εκπαίδευση στα Μέσα